TIP: klikk på bildet = forstørrelse. Klik op een foto = vergroting

NORSK:
Norske Kreftregisteret har lagt frem sin årlige rapport med oppdaterte tall på kreft i Norge. Tallene viser noe nedgang i forekomsten av prostatakreft – men samtidig registreres det en rekordhøy prevalens av kreftsykdommen.
Her er noen nøkkeltall fra rapporten:

• Prevalens: 65 858 tilfeller
• Forekomst: 5 207 tilfeller
• Dødelighet: 832 tilfeller

Nedenfor stiller jeg ChatGPT to spørsmål. De 2 spørsmålene og svarene står under, først på NORSK og deretter på NEDERLANDSK.

NEDERLANSK:
Het Noorse Kankerregister heeft zijn jaarlijkse rapport met bijgewerkte cijfers over kanker in Noorwegen gepresenteerd. De cijfers laten een lichte daling zien in de incidentie van prostaatkanker, maar tegelijkertijd wordt een recordhoge prevalentie van de ziekte geregistreerd.

Enkele kerncijfers uit het rapport:
• Prevalentie: 65.858 gevallen
• Incidentie: 5.207 gevallen
• Sterfte: 832 gevallen

Onderstaand stel ik ChatGPT 2 vragen. De 2 vragen en antwoorden staan hieronder, eerst in NORSK en dan in NEDERLANDS.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

NORSK:

Mitt 1. spørsmål til ChatGPT: hva er forskjell mellom prevalens og forekomst?
ChatGPTs svar:
Forskjellen ligger i hva som måles og tidsvinduet:

• Forekomst (insidens)
  – Angir antall nye tilfeller som oppstår i en bestemt periode, vanligvis per år.
  – Tallet 5 207 betyr altså at det i løpet av det siste året ble diagnostisert 5 207 nye tilfeller av prostatakreft.
• Prevalens
  – Angir hvor mange personer som lever med diagnosen akkurat nå, uansett når de fikk den.
  – Tallet 65 858 betyr at så mange menn i Norge lever med en prostatakreftdiagnose på rapporttidspunktet – både nydiagnostiserte og de som fikk diagnosen for mange år siden.

Kort oppsummert:

• Forekomst = nye tilfeller i en periode
• Prevalens = alle som lever med sykdommen i dag

Det er derfor mulig å ha synkende forekomst (færre nye tilfeller per år) samtidig som prevalensen øker, for eksempel hvis flere lever lengre med sykdommen takket være bedre behandling.

NEDERLANDSK:

Mijn 1e vraag: wat is het verschil tussen prevalentie en incidentie?

Antwoord van ChatGPT:
Het verschil zit in wat er wordt gemeten en in het tijdsvenster:

• Incidentie (forekomst)
– Geeft het aantal nieuwe gevallen aan dat in een bepaalde periode optreedt, meestal per jaar.
– Het getal 5.207 betekent dus dat er in het afgelopen jaar 5.207 nieuwe gevallen van prostaatkanker zijn vastgesteld.

• Prevalentie
– Geeft aan hoeveel mensen momenteel met de diagnose leven, ongeacht wanneer ze die kregen.
– Het getal 65.858 betekent dat zoveel mannen in Noorwegen op het moment van rapportage met een prostaatkankerdiagnose leven – zowel recent gediagnosticeerden als mensen die de diagnose jaren geleden kregen.

Kort samengevat:
• Incidentie = nieuwe gevallen in een bepaalde periode
• Prevalentie = alle mensen die nu met de ziekte leven

Het is dus mogelijk dat de incidentie daalt (minder nieuwe gevallen per jaar) terwijl de prevalentie stijgt, bijvoorbeeld omdat mensen dankzij betere behandelingen langer met de ziekte blijven leven.

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

NORSK:

Mitt 2. spørsmål:
Kan du omregne norsk og nederlandsk prevalens og insidens til prosent av innbyggertallet i Norge og Nederland?

Nederland: hva er kjent

• I Nederland ble det i 2024 diagnostisert omtrent 15 212 menn med prostatakreft (nye tilfeller, insidens).
• Antallet dødsfall av prostatakreft var i 2023 omtrent 3 229 menn.
• Nettstedet “Cijfers over prostaatkanker” fra IKNL gir bakgrunn og trender for insidens i Nederland.
• Det finnes også informasjon om overlevelse: for eksempel at blant menn der svulsten forblir lokalisert i prostata, lever 95 % etter 10 år (for den gruppen).
• I rapporten “Landenprofiel voor Kanker: Nederland 2023” fra OECD fremgår det at prostatakreft er en av de mest vanlige kreftformene hos menn, med høy insidens per 100 000 menn i Nederland.

Sammenligning med Norge – og begrensninger

• De norske tallene du oppga: prevalens 65 858, insidens 5 207, dødelighet 832.
• For Nederland er insidensen (nye tilfeller) klart høyere: ca. 15 212 i 2024, som er betydelig mer enn de norske 5 207.
• Dødeligheten i Nederland er også høyere i absolutte tall (3 229 menn i 2023) sammenlignet med de norske 832.
• Jeg fant imidlertid ikke raskt et pålitelig tall for prevalens av prostatakreft (altså hvor mange menn som til enhver tid lever med diagnosen) i Nederland som kan sammenlignes direkte med det norske prevalenstallet.

Sammenligning av insidens (per total befolkning)

Land	Nye tilfeller/år	% av befolkningen
Norge	5 207	0,095 %
Nederland	15 212	0,086 %

Kort oppsummert:

• Norsk prevalens (alle som lever med sykdommen): 1,2 % av totalbefolkningen, ca. 2,4 % av mennene.
• Norsk insidens: 0,095 % av befolkningen per år (ca. 0,19 % av menn).
• Nederlandsk insidens: 0,086 % av befolkningen per år (ca. 0,17 % av menn).
• Et direkte prevalenstall i prosent for Nederland kan ikke gis uten et pålitelig anslag på hvor mange menn som til enhver tid lever med prostatakreft.

NEDERLANDS:

Mijn 2e vraag: Kun je Noorse en Nederlandse prevalentie en incidentie omrekenen in % m.b.t. het aantal inwoners in Noorwegen en Nederland?

Nederland: wat is bekend

• In Nederland werden in 2024 ongeveer 15.212 mannen gediagnosticeerd met prostaatkanker (nieuw-gevallen, incidentie)
• Het aantal sterfgevallen aan prostaatkanker was in 2023 ongeveer 3.229 mannen
• De website “Cijfers over prostaatkanker” van IKNL geeft achtergrond en trends over incidentie in Nederland
• Er is ook informatie over overleving: bijvoorbeeld dat van mannen bij wie de tumor gelokaliseerd blijft in de prostaat, 95 % na 10 jaar nog in leven is (voor die categorie)
• In het “Landenprofiel voor Kanker: Nederland 2023” van de OECD wordt vermeld dat prostaatkanker een van de meest voorkomende vormen van kanker is bij mannen, met een hoge incidentie per 100.000 mannen in Nederland

Vergelijking met Noorwegen – en beperkingen

• De Noorse cijfers die je gaf: prevalentie 65 858, incidentie 5 207, sterfte 832.
• Voor Nederland is de incidentie (nieuw-gevallen) duidelijk hoger: ~15 212 in 2024. Dat is een veel hoger getal dan de Noorse 5 207.
• De sterfte in Nederland is ook duidelijk hoger in absolute aantallen (3 229 mannen in 2023) in vergelijking met de Noorse 832.
• Ik kon echter niet snel een betrouwbaar cijfer vinden voor de prevalentie van prostaatkanker (dus hoeveel mannen op een gegeven moment leven met de diagnose) in Nederland dat direct vergelijkbaar is met jouw Noorse prevalentie-getal.

Vergelijking incidentie (per totale bevolking)

Land	Nieuwe gevallen/jaar	% van bevolking
Noorwegen	5 207	0,095 %
Nederland	15 212	0,086 %

Kort samengevat:
Noorse prevalentie (alle levende gevallen): ~1,2 % van de totale bevolking, ~2,4 % van de mannen.
Een direct prevalentiepercentage voor Nederland is niet goed te geven zonder een betrouwbaar totaal aantal mannen dat momenteel met prostaatkanker leeft.

Noorse incidentie: ~0,095 % van de bevolking per jaar (~0,19 % van de mannen).
Nederlandse incidentie: ~0,086 % van de bevolking per jaar (~0,17 % van de mannen).