LINK Stavanger Aftenbladet = https://www.aftenbladet.no/meninger/debatt/i/ny82Gx/villreinen-er-truet-av-jakt

Det kan være at reinen setter større pris på turfolk enn jegere. Foto: Paul Kleiven / NTB. Het is mogelijk dat Wilde Rendieren liever wandelaars om zich heen hebben dan jagers

Ørjan E. Omdal skrev den 12. oktober en lang artikkel i Stavanger Aftenblad om ”Villreinen er truet – av jakt.” Han utfordret leserne å debattere om hans mening. DEBATT: Villreinen er opp gjennom tidene ved flere anledninger blitt nesten utryddet på grunn av jakt.
Nordmenn kan lese artikkelen via den lenken ovenfor. Jeg skal oversette en del av teksten og kommentarene i Nederlandsk, fordi de kan ikke logge inn via lenken!
Ørjan E. Omdal publiseerde 12 oktober een artikkel in het Stavanger Aftenblad over ”Wilde Rendieren worden bedreigd – door de jacht”. Hij daagt lezers uit om in debat te gaan n.a.v. zijn mening. DEBAT: Wilde Rendieren zijn in de loop van de geschiedenis meerdere malen bijna uitgestorven door de jacht.

Det er dessverre lenge siden villreinen ble omtalt som fjellets stavkirker. Foto: Tor Punsvik. Het is helaas lang geleden dat Wilde Rendieren net als Staafkerken worden gezien als cultuurerfgoed. LINK = https://www.aftenbladet.no/meninger/debatt/har-villreinen-i-setesdal-ryfylke-ei-framtid

”Veranderingsblindheid is iets waar de meesten van ons mee worstelen, maar het zou een regelrechte nationale en internationale schande zijn als, dat er in onze tijd een half miljoen jaar oude gedeelde reis met wilde rendieren zou eindigen.”

Punten uit het 1e artikel: quote ”…”

• Wilde Rendieren staan op de rode lijst vanwege ”skrantesyke” (“Chronic Wasting Disease (CWD)”) en vanwege het verwijderen van oudere bokken.
• Jacht is de grootste doodsoorzaak van Wilde Rendieren.
• In Ryfylke en Setesdalsheiene zijn de afgelopen 8 jaar gemiddeld 300 Wilde Rendieren per jaar afgeschoten. In 2025 werd een jachtquotum van 405 dieren vastgesteld. Zolang het Wilde Rendier op de rode lijst staat als “bijna bedreigd”, is het volkomen onbegrijpelijk dat er zoveel dieren worden afgeschoten.
• Het grootste probleem is het toenemende aantal hutten, waterwinning (onder water zetten van gebieden waar Wilde Rendieren hun vaste looppad hebben), toenemend verkeer en aantal wegen de de jacht.
• DNT-hutten en -paden worden gesloten, hangbrukken worden verwijderd en de stolpenjacht wordt gestopt, maar dan moet de jacht en graasgebieden in deze zelfde gebieden ook stoppen.
• Voor mij (lees: Ørjan E. Omdal) is het volkomen onbegrijpelijk dat reizen in verband met jacht en visserij zijn vrijgesteld van het verbod in de beschermingsverordening m.b.t. Wilde Rendieren. Het gebied had absoluut een jachtvrije zone moeten zijn. De ervaring op de Hardangervidda-hoogvlakte toont het positieve effect van dergelijke beschermingszones.
• Hij schrijft dat er kritischer gekeken moet worden welke trekroutes de Wilde Rendieren volgen. Nu worden er gebieden afgesloten, waar deze dieren niet langs trekken.
• Wilde rendieren leven al honderden jaren naast de mens. Jagen, veehouderij in de bergen en verkeer door de bergketens hebben altijd deel uitgemaakt van het natuurlijke landschap.
• Het zou kunnen dat rendieren wandelaars meer waarderen dan jagers. Waarom dan toch die ingrijpende maatregelen nemen en tegelijkertijd de Wilde Rendieren afschieten?
• Conclusie Ørjan E. Omdal: Moeten de Wilde Rendieren of de jacht beschermd worden?

Villreinen i kikkerten. Wilde Rendieren gespot. LINK = https://www.aftenbladet.no/magasin/i/GypLem/villreinens-vanskelige-verden

Reacties van lezers n.a.v. 1e link over de publicatie in Stavanger Aftenbladet. LINK = https://www.aftenbladet.no/meninger/debatt/i/ny82Gx/villreinen-er-truet-av-jakt:

• Een vrouw die sinds haar jeugd te ski gaat in het Wilde Rendieren-gebied en opmerkt, dat scooters verboden moeten worden, maar dat skiërs goed afstand kunnen houden;
• Gemotoriseerd verkeer incl. løype-trekker-machines moet vermeden worden in de geoormerkte gebieden, maar ik vind ook dat de jacht het gevaarlijkste is voor Wilde Rendieren;
• Het is natuurlijk paradoxaal dat het nodig is om een ​​aantal DNT-hutten die bijna niet meer in gebruik zijn en een aantal rode T’s te verwijderen, maar de jacht moet gewoon doorgaan;
• Grote jachtquota en kleine populaties Wilde Rendieren leiden ook tot grote jachtstress, met minder tijd om te grazen en te rusten, en meer tijd om te moeten rennen. In 1983 gold er een extra hoog jachtquotum, met meer dan 13.000 vergunningen, op het Hardangervidda-plateau. De Wilde Rendieren zagen hun graas- en rusttijd met 3,9 uur per dag afnemen en hun rentijd met 3,6 uur toenemen. De rendierkuddes werden elke 89 minuten gejaagd van 07.00 tot 18.00 uur, elke dag gedurende het jachtseizoen. De kalveren verloren gewicht vanaf de eerste dag van de jacht, terwijl ze eigenlijk tegen de winter zouden moeten aankomen, aldus Eigil Reimers, de belangrijkste Noorse onderzoeker naar wilde rendieren, in zijn boek “Our Deer”.
• Het extremisme van de overheid: het is de overheid die volledig ontspoord is, vind ik. De op verbodsbeluste bureaucraten die illusies creëren en volledig “op eigen houtje” een mening vormen, vormen het probleem. Ik geloof niet dat wandelaars en skiërs een gevaar vormen voor rendieren.
• Op Valdresflya lopen de Wilde Rendieren soms tot aan de weg. Ze trekken zich niets aan van auto’s. Noot Nardi: Dat is precies wat Mari-Anne vertelde: ”Wilde Rendieren lagen vroeger gewoon op de weg over Venabygdsfjellet”.
• Als de jacht een probleem is, stop de jacht dan 5 jaar om het effect te kunnen meten.
• Er is ook een commentaar die de discussie van twee kanten bekijkt. Het gaat over ‘traditie’ en het genieten van de jacht, over schapen die niet noodzakelijk in de bergen hoeven te grazen want er wordt al zoveel schapenvlees vernietigd wegens overproductie, dat niet de grondeigenaren de jacht moeten regelen maar de verantwoordelijkheid voor jacht- en visquota bij het Milieu-departement moet worden gelegd i.p.v. bij het Landbouw-departement, de jachttijd is beperkt terwijl toeristen er het hele jaar zijn….

Nå kan noen av Sirdals populære skiløyper ryke. Het is mogelijk dat de meest populaire langlauf-løypes nu verdwijnen in Sirdal

Blåsjøområdet identifisert som et av de mest kritiske områdene som trenger omfattende tiltak for å bedre forholdene for villreinen. Foto: Pål Christensen. Het Blåsjø-gebied is aangemerkt als een van de meest kritieke gebieden waar uitgebreide maatregelen nodig zijn om de omstandigheden voor wilde rendieren te verbeteren. Foto: Pål Christensen. LINK = https://www.aftenbladet.no/lokalt/slik-skal-villreinen-lokkes-tilbake

”Kraftige tiltak skal redde Europas siste villrein i Ryfylkeheiene. Turisthytter rives, veier stenges og tunneler åpnes for å lokke reinen tilbake til områder den har forlatt.”
”Er worden krachtige maatregelen genomen om Europa’s laatste wilde rendieren in de Ryfylke-heide te redden. Toeristenhutten worden gesloopt, wegen worden afgesloten en tunnels worden geopend om de rendieren terug te lokken naar gebieden die ze hebben verlaten.”

Villrein i Setesdal/Ryfylke (Njardarheim) i 2016. Foto: Pål Christensen. Wilde Rendieren in Setesdal/Ryfylke in 2016.

LINK = https://www.aftenbladet.no/meninger/kommentar/i/kommunal-panikk-truer-naturen
Kommunal panikk truer naturen. KOMMENTAR: Turistforeningen skal ha ros for å ta grep for å hjelpe Villreinen. Men når skal kommuner og utbyggere ta sin del av ansvaret?
Gemeentelijke paniek bedreigt de natuur. COMMENTAAR: DNT verdient lof voor haar actie om de Wilde Rendieren te helpen. Maar wanneer nemen gemeenten en projectontwikkelaars hun verantwoordelijkheid? (Lees bijv. het snel toenemende hutten-gebied, de gevolgen van waterwinning)
Konklusjonen: Når kommunene ikke klarer å ta hensyn, må noen gjøre det for dem. Derfor er det så viktig at vi fortsatt har statsforvaltere og departementer som kan sette foten ned for de verste forslagene. Ellers vil naturen forsvinne. Bit for bit. Unntak for unntak.
Conclusie: Als gemeenten hier geen maatregelen/verantwoordelijkheden kunnen nemen, moet iemand het voor hen doen. Daarom is het zo belangrijk dat we nog steeds rijksbestuurders en ministeries hebben die de slechtste voorstellen kunnen stoppen. Anders verdwijnt de natuur. Beetje bij beetje. Met uitzondering op uitzondering.

LINK = PDF Forslag til tiltaksplan for Setesdal Ryfylke og Setesdal Austhei villreinområder

I rapporten flere inngripende tiltak m.h.t. DNT hytter og stier, arealplanlegging, løyper, motorferdsel, jakt, osv. In het rapport worden uiteenlopende ingrijpende maatregelen genoemd, opdat de Wilde Rendieren de ruimte krijgen c.q. terugkomen. Zoals aanpak van DNT-hutten en paden, de jacht, ontwikkelingsplannen van de omgeving, verkeer etc.

I grensetraktene mellom Sirdal og Valle er det anlagt en natursti. Daværende verneområdeforvalter Guro Sødergren Vatslid viste i 2020 fram villreinbukken på «Viewpoint Rjuven». Bak ligger Rosskreppfjorden. Foto: Pål Christensen. In het grensgebied tussen Sirdal en Valle is een natuurpad aangelegd. De toenmalige beheerder van het beschermde gebied, Guro Sødergren Vatslid, toonde in 2020 de wilde rendierbok bij “Uitkijkpunt Rjuven”. Daarachter ligt het Rosskreppfjord. Foto: Pål Christensen. LINK = https://www.aftenbladet.no/lokalt/i/AvayaA/dette-kan-ramme-tusenvis-av-hytteeiere-i-sirdal-og-ryfylke

Dette kan ramme tusenvis av hytteeiere i Sirdal og Ryfylke. Nye tiltak for Villreinen kan ramme tusenvis av hytteeiere og fjellbrukere i Sirdal og Ryfylke.
Dit zou duizenden huteigenaren in Sirdal en Ryfylke kunnen treffen. Nieuwe maatregelen voor Wilde Rendieren zouden duizenden huteigenaren en gebruikers van de bergen in Sirdal en Ryfylke kunnen treffen.

Sirdal: Folk i fjellet har blitt et problem – nå må noe gjøres. Hytter, veier og turfolk har blitt et stort problem for Villreinen. Nå kommer tiltakene. DNT-hytte Øyuvsbu er en populær turisthytte, men den bidrar til flere folk i fjellet. De siste 20 årene har det blitt diskutert om den skal flyttes. Foto: Lena Lislevand. Sirdal: Mensen in de bergen zijn een probleem geworden – er moet nu iets gebeuren. Hutten, wegen en toeristen vormen een groot probleem voor de Wilde Rendieren. Nu komen de maatregelen eraan. DNT-hut Øyuvsbu is een populaire toeristenhut, maar draagt ​​bij aan de opvang van meer mensen in de bergen. De afgelopen 20 jaar is er discussie geweest over de vraag of de hut verplaatst moest worden. Foto: Lena Lislevand. LINK = https://www.aftenbladet.no/lokalt/i/8q4v61/folk-i-fjellet-har-blitt-et-problem-naa-maa-noe-gjoeres

Turistforeningen får betalende gjester busset gjennom villreinområde på Dovrefjell. Beitebrukere må rive setra si. Foto: Gorm Kallestad / NTB. De DNT heeft betalende gasten die naar Dovrefjell worden vervoerd. LINK = https://www.nationen.no/hvem-skal-vike-for-villreinen

NINA-rapport: Ferdsel i Hardangervidda villreinområde. Antall brukere og fordeling på areal over tid. Een overzicht van het gebruik van de Wilde Rendieren-omgeving op de Hardangervidda. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen massa dagtoerisme, toeristen naar DNT-hutten en de ”loners” (zoals wij die geen paden volgen).  LINK = https://brage.nina.no/nina-xmlui/handle

Ut på tur aldri sur. Fjellvandring jentetur sti naturbasert turisme Foto: Nationen. ”Wandelaars zijn altijd in een goed humeur”. Meiden-wandeling. LINK = https://www.nationen.no/vi-gar-i-flokk-i-naturen-kan-vi-fortsette-med-det

Vi går i flokk i naturen, kan vi fortsette med det? We gaan massaal aan de wandel, loopt dit wel goed af?

Jacht op dieren die op de rode lijst staan? Wetende dat degenen die de jachtvergunningen uitgeven hiermee verdienen, maar tevens de ‘lokale deskundigen’ zijn? Die dus betrokken worden bij de totstandkoming van rapportages? En vaak ook nog hutten verhuren aan jagers gekoppeld aan een jachtvergunning?

Mijn CONCLUSIE: Het laatste woord over het behoud van de laatste Wilde Rendieren in Europa is nog niet gezegd.
Dat er maatregelen moeten worden genomen is duidelijk. Maar niet over één rug, maar verdeeld over alle ruggen, vind ik. Met andere woorden: allen, die gebruik maken van de Noorse gebieden die beschermd moeten worden, moeten een even grote bijdrage leveren.
Niet zomaar ergens in het Wilde Rendieren gebied, maar weloverwogen waar Wilde Rendieren traditiegetrouw hun trekroutes en leefgebieden hebben. Met andere woorden: op basis van deskundige studies en niet op basis van emoties of lokale (commerciële) of persoonlijke belangen.

De discussie gaat verder, steeds verder, stemmen zijn niet gestild. Er komt van alles bij kijken: 9.000 nieuwe buitenlandse DNT-leden, wie hindert nu het meest de Wilde Rendieren: de wandelaar, de schapenboer of de jager?, allemansrecht, ”de volksgezondheid is niet afhankelijk van DNT-bussen die toeristen naar Snøhetta rijden”, wat met windmolens?, de uitbreiding van huttengebieden?, hondensledes, bickers, scooters, wel of niet sluiten van wegen …